رِباط که در تلفظ عامیانه، رُباط گفته می شود از ریشه ربط و پیوند است به کاروانسراهای قدیم  رِباط می گفتند که در واقع  محلی بین منزل و مقصد بود که مسافران در آن موقتا استراحت می کردند.

 رباط ، غالبا و نه همیشه بین دو استخوان پل می زند و سبب ثبات ناحیه مورد نظر می شود. البته رباط غیر از نقش ثباتی، گیرنده هایی دارد که وضعیت و حرکت مفصل را به مغز مخابره می کنند. وقتی راه می روید بدون آنکه به زانوی خود نگاه کنید از وضعیت و حرکت آن مطلعید و این به خاطر مخابره پیام به مغز از گیرنده هایی است که در عناصر مفصل از جمله رباط قرار دارند .

رباط صلیبی قدامی (ACL) ، در ایجاد ثبات زانو در فعالیت های روزمره و ورزشی نقش بسیار مهمی دارد و متاسفانه پارگی این رباط یکی از شایع ترین آسیب های زانوست.

رباط صلیبی قدامی در فعالیت های ورزشی حرفه ای ، فعالیتهای شغلی و فعالیتهای تفریحی ممکن است دچار آسیب شود. آسیب رباط صلیبی قدامی در غالب موارد، اصطلاحا غیر برخوردی ( Non contact) است یعنی کسی به فرد برخورد نمی کند بلکه مصدوم به علت چرخش و انحراف زانو در آن فعالیت یا فرود آمدن دچار آسیب می شود.

پارگی این رباط در بانوان به خاطر شرایط فیزیولوژیکی و آناتومیکی بسیار بیشتر است و بسته به نوع ورزش از ۴ تا ۹ برابر آقایان آسیب می بینند منتهی چون جامعه ورزشکاران خانم به نسبت کمترند، تعداد آنها کمتر مشاهده می شود.

به عنوان یک نمونه از این شرایط، رباط صلیبی قدامی گیرنده استروژن دارد و این هورمون زنانه می تواند اتصال الیاف رباط را ضعیف کند.

کارمندان یا کسبه یا دیگر افراد عادی که گاها فعالیت تفریحی ورزشی دارند باید توجه داشته باشند که غیر از گرم کردن و سرد کردن مناسب قبل و بعد از آن فعالیت ورزشی، در صورت نداشتن آمادگی بدنی ،حتما قبل از ورزش تفریحی ( مثلا هفته ای یک بار فوتبال بازی کردن  یا ورزش مفرح اسکی ) باید چند جلسه تمرینات تقویتی، تعادلی و کششی هم انجام دهند در غیر این صورت به راحتی ممکن است فاجعه پارگی رباط صلیبی رخ دهد و یک ورزش تفریحی منجر به حضور شان در مطب یا اتاق عمل شود.

در ورزشکاران حرفه ای موضوع کاهش میزان آسیب مطرح است که غیر از عواملی مثل چمن استاندارد، کف پوش سالن تمرین ،کفش مناسب و تجهیزات ورزشی استاندارد که به مدیریت مناسب و علمی مربوط می شود مربیان با انجام تمرینات اصولی و علمی و ریکاوری مناسب می توانند  نقش مهمی در کاهش این آسیب  بسیار پرهزینه و وقت گیر ایفا کنند.

در صورت پارگی رباط صلیبی قدامی  تصمیم گیری برای انجام جراحی به عواملی مثل آسیب های همراه(مثل آسیب مینیسک ، رباط های دیگر زانو و غضروف) ، سن،، شغل ، سطح فعالیت و .. بستگی دارد.

در ورزشکاران جوان حرفه ای  برای بازگشت به سطح قهرمانی، ظاهرا چاره ای جز جراحی نیست اما در افراد عادی ، به نظر می رسد مهمترین عامل در تصمیم به انجام دادن یا ندادن جراحی، عملکرد زانوست یعنی چقدر زانو، انتظارات فرد را در فعالیتهای روزمره برآورده می کند.

اگر ورزشکار حرفه ای نیستید ، سن تان بالای ۳۵ سال است و در شغلتان فشار زیادی به زانو وارد نمی شود احتمالا به جراحی نیاز ندارید .البته توجه داشته باشیم در صورتی که نخواهیم جراحی کنیم انجام ورزشهای تقویتی برای افزایش قدرت عضلات اطراف زانو، تمرینات تعادلی و تمرینات انعطاف پذیری جزو واجبات روزانه می باشد.

مرتضی احمدی/فیزیوتراپیست دکتر مرتضی احمدی/ عضو کمیته توانبخشی فدراسیون پزشکی ورزشی